‘Nederland gaat digitaal’ maar nog steeds niet ‘duaal’

“Kinderen groeien social en in een multimediale omgeving op, op school leren ze hoe het vroeger was”. Het is een uitspraak die ik onlangs op de radio hoorde. Een uitspraak trouwens, die niet alleen refereerde aan de geschiedenislessen. Hoewel ietwat zwart-wit geschetst, ontlokte het bij mij een glimlach. Achteraf bezien waarschijnlijk vanwege de kern van waarheid die in deze ietwat boute uitspraak schuil gaat. Zowel in het basisonderwijs als in het vervolgonderwijs. Alle inspanningen van de afgelopen jaren ten spijt, blijft het gat tussen onderwijs en bedrijfsleven groot. Zonde, omdat de diverse participanten bij een eerdere samenwerking zo veel aan elkaar kunnen hebben. Gaat Nederland in navolging van bijvoorbeeld Duitsland binnenkort ècht duaal?

HAVO/VWO, gevolgd door HBO/WO, wordt in Nederland nog steeds gezien als ‘de ideale route’. Je gunt je kinderen immers een ‘mooie carrière’. Als ze het niveau in zich hebben, is dit het pad dat vele ouders stimuleren. Mits de Cito-toets deze richting steunt en het financieel tot de mogelijkheden behoort. Dat lijken helaas slechts de twee belangrijkste criteria. Je gunt je kind toch een gedegen studie…? Is dit (nog steeds) wel het meest effectief en kansrijk in de huidige arbeidsmarkt?

De laatste jaren is er een duidelijke afname van het aantal studenten dat zich laat opleiden voor een ècht beroep. In tegenstelling tot in Duitsland, waar het duale systeem zegeviert en zo’n driekwart van de studenten kiest voor een gedegen beroepsopleiding via het duale systeem. Slechts een kwart kiest bij onze oosterburen voor een voltijdopleiding.

In Nederland is een theoretische leergang via een voltijdstudie nog verreweg het meest populair. Een duale leergang wordt nog steeds geïdentificeerd met het veel minder populaire MBO, alwaar je BBL- en BOL-trajecten kunt volgen. Dat staat helaas haaks op het ideaalplaatje in Nederland. ‘Een beroepsopleiding? Da’s toch voor mensen die niet kunnen leren? Ons kind gaat gelukkig studeren!’. Zonde en gemiste kans! Juist duaal-studeren zou Nederland namelijk verder kunnen helpen. Op ieder opleidingsniveau. Op ieder moment in de carrière. Meer de nadruk op opleiden voor een beroep. In plaats van een theoretische voorbereiding op een beroep, waarbij het eigenlijke ‘leren door doen’ pas in de praktijk kan worden gebracht na afronding van de studie. Stages, intervisies en praktijksimulaties ten spijt. Ze staan te ver van de dagelijkse praktijk af. Net als de meeste docenten van de voltijdstudies.

Met ministerie van Onderwijs en Wetenschappen begon in 1987 de campagne ‘kies exact, met exacte vakken kun je meer kanten uit’. Een passend vervolg zou mijns inziens kunnen zijn ‘kies duaal, theoretisch goed opgeleide werklozen staan er al genoeg op de stoep, leer een beroep’. In ogenschouw nemend dat het MKB de motor van de economie is, past de duale methodiek meer en meer in de huidige arbeidsmarkt. MKB bedrijven krijgen toegang tot de nieuwste inzichten, studenten de broodnodige link met de praktijk. De werkervaring tijdens de studieperiode als prettige bijkomstigheid. De kans op voortijdig schoolverlaten is naar verwachting eveneens lager vanwege de directe betrokkenheid met de praktijk. Dit scheelt de Nederlandse overheid dan weer veel geld. Zij steekt de komende jaren namelijk ettelijke miljoenen in het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Correctieve maatregelen, waar duaal studeren nog wel eens de oplossing voor zou kunnen zijn.