Mobiliteit; tips rouwverwerking rondom baanverlies
Hoe je het ook wendt of keert, het verliezen van je baan is een ingrijpende gebeurtenis. Bijna iedereen komt na de eerste ontkenning in een carrousel van emoties als boosheid, verdriet, woede en onbegrip. Pas na acceptatie en berusting ligt de weg weer open voor een positieve actiemodus.
Hierna kan pas ruimte komen voor nieuwe plannen en het zien en benutten van nieuw perspectief. Ieder mobiliteitstraject waarin we worden geconfronteerd met (groepen) ontslagen medewerkers heeft zijn specifieke kenmerken. Toch komen de reacties van ontslagen medewerkers in hoofdlijnen overeen. Wat kun je nu zelf ondernemen in de eerste fase? Waar moet je op letten om later weer goed beslagen ten ijs te komen op de arbeidsmarkt?
1. Baanverlies is ‘gewoon’ een rouwproces
Rouwen is om te beginnen een heel natuurlijk proces na een verlies. Dus ook rouwen na het verlies van je baan is heel normaal. Elke verandering brengt nu eenmaal een bepaald soort rouw met zich mee. Het verlies van een baan moeten we niet onderschatten. Het vormt een wezenlijk onderdeel in ons bestaan, zowel financieel, persoonlijk als qua zingeving. Zeker als je van de ene op de andere dag thuis komt te zitten, dwingt het je om wel heel snel te veranderen. Je voelt je misschien bang, je bent misschien gekwetst, je voelt je misschien afgewezen, je bent misschien boos. Misschien raak je in paniek of voel je je zelfs schuldig. Wat van belang is, is dat je weet dat al deze gevoelens normaal zijn. Er is niets mis met je.
2. Wees (even) niet te streng voor jezelf
Je hebt alle reden om deze gevoelens te hebben. Accepteer ze en wees even niet te streng voor jezelf. Deze gevoelens horen nu eenmaal bij het rouwen na het verlies van je baan. Maar gevoelens van angst, depressie, boosheid enzovoorts maken het wel moeilijker om vooruit te kijken en weer terug te kunnen komen op de arbeidsmarkt. Het is belangrijk dat je iets doet met de rollercoaster van emoties, zonder te streng te zijn voor jezelf. Ga er mee aan de slag!
3. Deel emoties met vertrouwelingen
Door je ervaring te delen met je directe omgeving en door er over te praten, voel je je vaak al een stuk beter. Vertel wat er door je heen gaat in deze periode. Deel je ervaring èn bijbehorende emoties. Vaak is een luisterend oor en een stukje begrip al genoeg. Het vormt hierdoor een belangrijk onderdeel in je verwerkingsproces. Het hoeven niet eens altijd experts te zijn waar je mee praat. Je verhaal vertellen aan familie en/of anderen uit je nabije omgeving kan al heel waardevol zijn.
4. Voorkom zelfmedelijden
Natuurlijk wil je en mag je boosheid ventileren bij familie en vrienden. Doseer dit echter wel en laat het niet te lang duren. Het zorgt er namelijk voor dat je in een negatieve spiraal komt en steeds meer medelijden met jezelf krijgt. Zelfmedelijden is slecht voor het vinden van een nieuwe baan. Je straalt het uit. Vergeet overigens niet dat je familie en vrienden graag naar je luisteren, maar ook zij hebben uiteindelijk een eigen leven. Blijf dus niet te lang hangen in boosheid en frustratie. Je zult dan ook hun aandacht verliezen.
5. Accepteer de realiteit
Hoe lastig ook, probeer niet in de slachtofferrol te gaan zitten. Accepteer ‘de nieuwe werkelijkheid’ zo snel mogelijk. Natuurlijk is het belangrijk dat je onderkent dat het verliezen van een baan en mogelijke werkloosheid lastig is. Probeer de situatie echter zo snel mogelijk te accepteren in plaats van constant bezig te zijn met wat er gedaan had kunnen worden om te voorkomen dat je nu in deze situatie zit. Je hebt je energie nog hard nodig, steek deze niet in zaken die je (nu) niet meer kunt veranderen.
6. Maak jezelf geen verwijten
Het is verleidelijk om jezelf de schuld te geven wanneer je je baan hebt verloren en werkloos bent geworden. Schuldgevoelens steken dan ook heel vaak de kop op. ‘Had ik maar …., dan had ik het misschien nog kunnen voorkomen’. Het trekt jezelf onnodig omlaag, het verlaagt je zelfvertrouwen. Het verandert daarnaast ook simpelweg niets aan de situatie. Voor een nieuwe baan heb je je zelfvertrouwen juist nog hard nodig. Probeer te denken; ‘ik had er helaas geen invloed op en was goed in m’n werk’.
7. Denk positief en in kansen
Het verliezen van een baan is gemakkelijker te accepteren als je het positieve ervan ziet. Wat kun je nu leren van deze ervaring? Welke kansen heb je ‘ineens’ nu je je baan hebt verloren en dus werkloos bent? Durf je nu de carrièreswitch wèl te maken die je niet durfde te maken toen je je ‘ooit veilige’ baan nog had? Ook al is het niet even gemakkelijk, probeer de positieve dingen en kansen te zien in de nieuwe situatie.
Zodra je bovenstaande 7 tips in acht neemt, zul je merken dat je energie sneller en makkelijker beschikbaar is voor hetgeen in de nieuwe werkelijkheid actueel is. Zoeken naar nieuw perspectief, al dan niet in een nieuwe baan. Het kunnen benutten van nieuwe kansen die eerder niet in beeld waren door je drukke baan. Met volle energie vooruit. Succes!
Beste Edwin, Baanverlies is erg vervelend. En meer dan dat: het kan je hele leven op zijn kop zetten. Ik weet daar zelf alles van. Maar kunnen we de term rouw a.u.b. reserveren waar die voor is bedoeld: bedroefdheid, m.n. vanwege een sterfgeval (Van Dale)?!
Dag Ronny, ik ben het met je eens. Rouwverwerking en een sterfgeval zijn als eerste en onlosmakelijk met elkaar verbonden. Terecht dunkt me. Toch is het verlies van een baan wel degelijk een vorm van rouw, zij het (over het algemeen) minder heftig. Rouw is qua definitie de manier waarop iemand na een ingrijpende verdrietige ervaring tot rust probeert te komen. Dit proces kan bijvoorbeeld optreden bij het verlies van een baan, een geliefde, een woning, ouders of kinderen aldus Wikipedia. Groet, Edwin.
Het kan wel degelijk een rouw proces zijn,zeker als je door je baas weg gepest bent, daardoor ziek bent geworden en je baan kwijtraakt.
Helaas komt dat enorm veel voor , maar het taboe is groot waardoor gepeste medewerkers er niet over spreken.
Welke definities het woord rouw allemaal kan hebben:
1) Betoon van droefheid 2) Droefenis 3) Droefheid 4) Getreur 5) Grote smart 6) Grote droefheid 7) Kruis 8) Kwel 9) Leedgevoel 10) Leed 11) Ongeluk 12) Onbeschaafd 13) Pijn 14) Periode van droefheid 15) Smart 16) Treurnis 17) Treurigheid 18) Uiting van droefheid 19) Uiting van smart 20) Verdriet
Gevonden op http://www.mijnwoordenboek.nl/puzzelwoordenboek/ROUW/1
•grote smart of droefenis na een verlies.
Gevonden op http://nl.wiktionary.org/wiki/rouw
Definities van ‘rouw’ worden in verschillende woordenboeken uiteenlopend beschreven maar vanuit de etymologische achtergrond van het woord rouw bezien heeft dit woord de betekenis van smart/pijn/droevig zijn als gevolg van verlies van iets waardevols en de effecten daarvan fysiek, emotioneel, psychologisch.
Hieronder tref je een aantal definities waarbij rouw een passende beschrijving blijkt te zijnvan wat er met ons gebeurt als gevolg van het verlies van een baan, echtscheiding, uiteengaan en het verlies van kostbare bezittingen zoals juwelen, foto’s, een specifieke woning, enzovoort:
Grote smart of droevenis na een verlies.
Gevonden op http://www.woorden-boek.nl/woord/rouw
Term tussen aanhalingstekens, gebruikt voor de psychische reactie na recent letsel of verlies, gelijkend op het rouwproces na de dood van een geliefd persoon
Gevonden op http://www.woorden-boek.nl/woord/rouw
@Edwin Bedankt voor je reactie. Nogmaals, ik ben het met je eens dat het verlies van een baan zeer ingrijpend kan zijn, zeker ook als dat door pesten is gebeurd – zie de latere reactie. Je citaat uit Wikipedia bewijst wat mij betreft echter, dat “wisdom of the crowds” niet altijd superieur is aan de kennis van een team van (taal-)experts. Jammer vind ik het ook, dat je goede en begripvolle artikel door de term rouwverwerking een zeer zware lading krijgt, die de opbeurende inhoud van je boodschap flink ondersneeuwt. En was dat laatste nu niet de bedoeling van je verhaal? Verder even goede vrienden 🙂
Dag Ronny,
Wat heb je het mooi omschreven; “wisdom of the crowds is niet altijd superieur aan de kennis van een team van (taal-)experts”. Laat staan aan die van ervaringsdeskundigen zoals je bent. Je reactie en tip is overigens absoluut positief opgevat, dank daarvoor!
Hartelijke groet,
Edwin Klomp.
Ik zou juist een andere groep in het “rouwproces” er meer bij willen betrekken. Op zich helemaal eens met het artikel. Al vele keren heb ik (tegen de stroom in) aangegeven, dat ik voorspelde dat wij als HR in de nabije toekomst meer met ontslagen, dan met problemen rond recruiting te maken zullen krijgen. Wat ik toen vroeg is: meer begrip van HR en management over de schok die een ontslag met zich meebrengt. En is HR daar wel op voorbereid? Ik kreeg weinig bijval. Ik doe nogmaals een poging. Het is vooral de manier waarop, de reden, de toelichting en de ondersteuning en begeleiding , waardoor de klap minder hard aankomt.
De eerste schok en verdriet is niet vanwege de financiële gevolgen, maar “waarom ik” . Het grote onbegrip, de aantasting van het zelfvertrouwen etc. En daar moet in eerste instantie HR wat aan gaan doen en misschien wel trainingen voor volgen. Of denken we: opgeruimd is netjes?
Hallo Andries,
Herkenbaar en interessant thema: de rol van HR en hoe HR voor te bereiden op het omgaan met verwerking van het verlies van een baan.
Samen met een collega verzorg ik een train-de-trainer voor professionele begeleiders met als titel “Van Verwerken naar (NET-)Werken.”
Eind januari is een artikel van ons verschenen in het blad Loopbaanvisie onder de titel. Wie ben je zonder een baan?
Graag kom ik met jou in gesprek.
Hartelijke groet,
Eric van Lierop
PSC ’t KAN.
Dag Eric, Andries zijn nummer hangt simpelweg onder de link bij zijn reactie (06-249 803 13). Hem ‘gewoon’ bellen lijkt me meer passend dan dit soort reclame/spam toevoegen aan een inhoudelijk blog. Succes! Hartelijke groet, Edwin Klomp.
En mocht je hulp nodig hebben bij het verwerken van dit verdriet of de onzekerheid die het in je losmaakt dan kun je ook altijd professionele hulp zoeken. Voor veel mensen een grote stap maar het verwerkingsproces gaat dan vaak een stuk sneller. Je krijgt bovendien meer inzicht in je eigen ‘aandeel’ en wellicht antwoorden op vragen als ‘waarom?’
http://www.edwardhazebroek.nl
vriendelijke groeten,
Edward
Verlies en conflict zijn ook in deze situaties onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vaak worden deze zaken niet met elkaar in verband gebracht en los van elkaar gezien. Dit zijn gemiste kansen. Ik begeleid en train graag mens en organisatie om deze van stagnatie naar flow te bewegen. Prachtig om te ervaren wat dit kan brengen.
Ongewild baanverlies is inderdaad te vergelijken met een rouwproces en zeker wanneer je door je eigen baas op een smerige manier de deur uit bent gewerkt zonder WW-uitkering of welke uitkering dan ook. Helaas zijn er nog overheidswerkgevers in ons land die het wegpesten van medewerkers als een voortreffelijk beleidsinstrument beschouwen om zo goedkoop mogelijk van goed functionerende medewerkers af te komen. Als ex-ambtenaar van de gemeente Zevenaar heb ik tal van zulke ontslachterij-gevallen meegemaakt. Hoe kun je rouwen als jezelf kapot gemaakt wordt door je eigen werkgever?
Beste Edwin, bedankt voor je blog! Fijn dat je aandacht besteed aan rouw als reactie op baanverlies. Ook ik ga uit van rouw als “het geheel van emotionele, lichamelijke, psychologische en cognitieve reacties op een verlies van iemand of iets waar een betekenisvolle relatie mee werd onderhouden”. Op ons portaal http://www.verliesenrouwophetwerk.nl/ verzamelen we hier artikelen over. We hebben jouw artikel ook toegevoegd. Inhoudelijk ben ik het echter niet overal eens met je verhaal. Dat begint al met mijn moeite met het begrip “verwerking” in relatie met rouw. Het verlies gaat niet over, al kan het van vorm veranderen. Rouw verwerk je niet, rouw draag je. Maar ik ben vooral blij dat je aandacht aan dit thema besteedt. Voor de nieuwste inzichten m.b.t. verlies en rouw op het werk verwijs ik graag naar ons portaal. Succes met je mooie werk!
Beste Edwin,
Verlies is dat wat degene ervaart in allerlei gradaties nav de band met het verlorene. Sommige connecties hoeven er niet perse onder te lijden als je jezelf weer hebt geherdefinieerd. Goed dat er aandacht is voor verlies van baan en connecties.
Carla
Beste Edwin,
Baanverlies is wel degelijk rouw en ik kan het weten. In april verloor ik mijn geliefde plotseling. Terwijl ik nog in het rouwproces zat (en zit) hoorde ik eind december dat ik mijn baan na 31 jaar ga verliezen. In beide processen zit ongeloof, woede en verdriet. Acceptatie is er nog niet. Het enige verschil is dat je bij een sterfgeval machteloos bent en bij het verlies van je baan kun je zelf nog actie ondernemen. Een nieuwe baan zal lastig worden, ik ben bijna 56, ben breed inzetbaar, enorm flexibel, goed in mijn werk (mijn zelfvertrouwen is gelukkig nog niet aangetast). Mijn lieve familie en vrienden houden me nu overeind, maar ik weet dat ik ook hier van zal herstellen. Wat zou het mooi zijn als ik over een poos op deze periode terug kan kijken vanuit een weer gelukkige situatie.
Ik ben een jaar geleden mijn baan kwijt geraakt door een reorganisatie. Ik heb inmiddels een nieuwe baan en nu pas ruimte voor verwerking omdat ik al die tijd mijn focus heb gericht op het zoeken van een nieuwe baan, dat is gelukt en dat is mooi maar vanaf deze week uit de WW en mijn lijf zei letterlijk: nu is er ruimte voor verwerking…emotioneel helemaal ingestort.
Dus fokussen op de toekomst en niet terugkijken klinkt allemaal mooi op papier maar dat is vanuit de ratio gedacht, je gevoel komt een keer…echt een rouwproces, ik kan het niet anders noemen. En een groot verlies….indentiteit, zelfvertrouwen etc. Voor mij voelt het alsof ik familie ben verloren, zo erg was ik verbonden met deze werkplek die ik nu kwijt ben.
Nu dus tot de ontdekking gekomen dat ik nog met een stevig been in mijn oude werkplek sta en met een klein beentje in mijn nieuwe. Alle nieuwe banen die ik tegenkom leg ik op dit moment langs de lat van mijn oude baan, dus om verder te kunnen is het toch echt beter om dit proces eigenlijk wel de nodige tijd te gunnen en niet meteen op de toekomst te fokussen ook al wordt dat door allerlei instanties of omstandigheden wel van je verwacht.
Al deze reacties gaan over baanverlies na ontslag en toch wil ik graag reageren omdat mijn rouwproces een andere oorsprong heeft. Ik ben net 60 geworden en op mijn 50e ben ik ontslagen na jarenlang het secretaresse vak te hebben uitgeoefend. Mijn handdruk heb ik destijds gebruikt voor cursussen, opleiding, orientering, uitbreiden van nieuw netwerk en stages. Nu doe ik al 6 jaar enorm leuk werk waar echt mijn passie in ligt. Echter ik krijg allemaal chronische ziektes waardoor ik mijn werk niet meer kan doen. Mijn bedrijfsarts is van mening dat ik mijzelf door dit werk ten gronde aan het richten ben. Ik kom er met veel verdriet achter dat ik mijn baan ga kwijtraken en een enorme onzekere toekomst tegemoet ga. Ik kan pas met 67 jaar en 3 maanden met pensioen. Ik weet nog niet of ik afgekeurd ga worden. Ik ben zeker in de rouw en dat na jaren heel hard werken!
Hi Edwin,
Het zijn natuurlijk goede tips bij baanverlies en dit verlies lijkt veel op wat salespersonen hebben als ze in een negatieve spiraal zitten. Bijvoorbeeld omdat ze voor de derde keer op rij hun target niet hebben gehaald of anderzijds het gevoel hebben onder te presteren. Wat ik zie dat eveneens bij zo’n rouwproces goed kan werken is de psychologische symptomen te bestrijden met sporten. Het is namelijk wetenschappelijk aangetoond dat een milde tot matige depressie goed bestreden kan worden met bijvoorbeeld hardlopen. De positieve fysiologisch effecten hebben ook hun weerslag op de mentale gesteldheid. Hierdoor wordt men vindingrijker en veerkrachtiger. https://link.springer.com/article/10.1007/s12414-010-0130-0
Dus mijn tip nummer 8 is: ga hardlopen.
Mensen voelen zich lekkerder in hun vel en kunnen vaak ook het zelfbeeld verbeteren. Dit helpt tevens in volgende sollicitaties en het overwinnen van eventuele wrok gevoelens.
Mooie tip en toevoeging Ellert! De winst van meer vindingrijkheid en toenemende veerkracht door sporten is sowieso een nuttige voor een ieder; ontslagen of niet.