Hoeveel ZZP’ers gaan de komende jaren weer in loondienst?

De baan voor het leven is verdwenen, zoveel is ondertussen wel duidelijk. Ergens best een vreemde gewaarwording. Generaties lang was een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, in de volksmond een ‘vast contract’, namelijk het ultieme doel. Terecht of niet laten we even in het midden. Waar bedrijven afslanken, reorganiseren en/of een grotere flexibele schil nastreven, sneuvelen deze vaste contracten. Ze bleken overigens helemaal ook niet zo ‘vast’ weten we ondertussen. Een van de redenen waarom de focus van werkend Nederland, met name bij jongeren, op een vaste baan is verdwenen. Hebben we hier te maken met een structurele of een tijdelijke wijziging?

ADV recht ingepikt of ter discussie

In 2004 was kantoorartikelenfabrikant Smead (het eerdere Atlanta) de eerste in Nederland die knellende CAO-afspraken ter discussie stelde van de relatief goede Grafimedia CAO. Het idee was om de 36-urige werkweek te verlengen naar een 40-urige werkweek, dit zonder salarisaanpassing. De rechter wees dit verzoek af. “Not done”, de vakbonden hadden immers jarenlang gevochten voor dit ADV recht, het was asociaal en een gek idee. Tijden veranderen. Andere werkgevers waren jaren later meer succesvol met dergelijke voorstellen om ADV of ATV af te schaffen of te versoberen. Het ADV/ATV recht dat op zijn minst ter discussie staat, is niet de enige secundaire arbeidsvoorwaarde die langzaamaan verdwijnt.

Secundaire voorwaarden versoberen

Een ´goed pensioen´ is een andere voorwaarde die op losse schroeven staat. Was dit ook niet een arbeidsvoorwaarde die nog maar enkele jaren geleden als tweede werd benoemd na het afronden van de salarisonderhandelingen met een nieuwe werkgever? Er ging nog niet eens zo lang geleden in Nederland een schrikgolf rond toen bleek dat nota bene pensioenfonds ABP haar dekkingsgraad óók niet op orde had. Wat verder te denken van versobering van eindejaarsuitkeringen, opleidingsbudgetten, lease-categorieën en bezuinigingen op ‘de telefoon en laptop’ van de zaak. De crisis en te beperkte functierelevantie zijn de nieuwe toverwoorden voor bedrijven om ook hierop te bezuinigen.

Onzekerheid door Wet Werk en Zekerheid

Asscher deed er met zijn Wet Werk en Zekerheid eerder dit jaar nog een schepje bovenop. Een bij voorbaat omstreden wet schreef ik al eerder, maar deze zou tegemoet moeten komen aan een verbetering van de positie van flexwerkers èn jawel: minder zekerheden voor werknemers met een loondienstverband en een aanstaande versoepeling van het ontslagrecht vanaf medio 2015.

Ondertussen zijn zowel het imago van de vaste baan als de zelfstandige positie radicaal gewijzigd. Misschien zelfs zelf gewisseld. Daar waar het eerdere vaste contract reden voor felicitaties was, zijn reacties nu neutraal of zelf waarschuwend. “Waar begin je aan, niets is tegenwoordig zo onzeker als een vaste baan, die bestaat namelijk helemaal niet meer”. Een positie als zelfstandige wordt daarentegen tegenwoordig juist toegejuicht. “Gefeliciteerd! Heel verstandig, je krijgt veel vrijheid. Wàs dat altijd al niet een droom van je….”? Vanzelfsprekend komt er in dat laatste geval een ronduit bevestigend antwoord van de trotse en kersverse ZZP’er. Gemakshalve vergeten we maar even dat ZZP procentueel gezien tegenwoordig meer dan eens synoniem staat voor ‘werkzoekend’. Tevens lijkt het wel of half Nederland ondertussen die ooit zo schaarse ondernemersvaardigheden bezit.

ZZP’er accepteert baan in loondienst

Het is opvallend hoeveel ZZP’ers met hetzelfde gemak (graag) weer een betaalde baan accepteren. Ondanks alle onzekerheid en nadelen van dien. Het verwezenlijken van die ‘droom van ooit’ waar nog heel recent bevestigend op werd geantwoord, bleek maar tijdelijk tot die nieuwe baan wèl binnen handbereik lag. Die vrijheid werd eenzaamheid. Die droom spatte uiteen. Eerlijk naar zich kijkend waren die ondernemersvaardigheden eigenlijk helemaal niet aanwezig. Die ideale baan kwam tòch plotseling voorbij. Dat is de realiteit anno 2014, waardoor ik verwacht dat het aantal ZZP’ers binnen een paar jaar weer zal dalen. De èchte ZZP’ers blijven dan over, nog altijd ruimschoots voldoende voor de noodzakelijke flexibilisering van de arbeidsmarkt. Bedrijven willen daarnaast bij een aantrekkende economie goede mensen weer echt aan zich binden. Zeker gezien de schaarste aan gekwalificeerd personeel die zal ontstaan. Die schaarste werd voor een aantal beroepsgroepen uitgesteld door de crisis, maar komt straks als een boemerang terug. De excessen in secundaire arbeidsvoorwaarden zijn er tegen die tijd wel uit of teruggebracht tot normale proporties. Nederland is dan weer concurrerend. Alles valt dan weer op z’n plek. To be continued.

Edwin Klomp

Dagelijks enthousiast en vol overgave actief met loopbaanprogramma's, mobiliteit, selecteren, boeien, binden en (laten) groeien van mensen. Ruim 25 jaar ervaring en passie voor strategisch HRM beleid, assessments en executive search. Co-owner en adjunct directeur www.ASBR.nl

Edwin Klomp has 31 posts and counting. See all posts by Edwin Klomp

10 gedachten over “Hoeveel ZZP’ers gaan de komende jaren weer in loondienst?

  • 11/08/2014 om 09:37
    Permalink

    Bijna iedereen van boven de 35 denkt dat een (vaste) arbeidsovereenkomst altijd heeft bestaan. Dit terwijl dit fenomeen pas in de jaren vijftig van de vorige eeuw echt in opkomst kwam. En waarschijnlijk weer net zo snel verdwijnt.

    De krampachtige pogingen van mijnheer Asscher om iedereen weer aan een vast dienstverband te helpen, vormen een ontkenning van wereldwijde, samenhangende trends tot individualisering (mensen) en flexibilisering (organisaties). Ze lijken met name bedoeld als overgangsfase voor de leeftijdcategorie 35 – 60, die haar leefomgeving heeft ingericht op de vaste arbeidsovereenkomst.

    Ik zie in mijn omgeving, dat het veel jongeren helemaal niet interesseert welke contractvorm wordt geboden. Ook vinden ze het geen enkel probleem om twee werkgevers (of opdrachtgevers) te hebben. Als ze maar werk hebben. Zij passen zich snel aan aan de veranderende arbeidsmarkt.

    Het heeft er alle schijn van, dat het onderscheid tussen arbeidsovereenkomst en werken op contractbasis binnen een generatie gaat verdwijnen. Eigenlijk wordt dat bevestigd door het gemak, waarmee mensen nu al switchen tussen arbeidsovereenkomst en zelfstandig ondernemerschap.

  • 11/08/2014 om 14:12
    Permalink

    Uit recent onderzoek van de ABU blijkt juist dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt alleen maar verder zal toenemen. Ik denk ook dat toekomstige werknemers zich steeds meer zullen aanpassen. Hoewel het nu nog moeilijk is om bijvoorbeeld een hypotheek te krijgen zonder vast contract denk ik dat daar in de toekomst ook oplossingen voor gevonden zullen worden.

  • 12/08/2014 om 08:47
    Permalink

    Zoals het nu gaat, zullen de grote bedrijven de kleinere bedrijven kopen, met het gevolg dat het personeel van de kleine bedrijven, (nu dat deze werkers juist denken dat ze weer een ‘vaste’ baan hebben, weer los staat, want uiteindelijk zal het grote bedrijf een goed gedeelte van de oudere, meest-verdienende werkers van het opgekochte kleine bedrijf ontslagen worden. We zien nu al het gevolg van de 2008 recessie, dat bv. metaal werkers een baan MOETEN aan nemen of vinden die misschien niets met metaal te maken hebben.
    Dit gedrag van de grote bedrijven is te begrijpen. .
    En als dit zo blijft doorgaan, zullen we zeker zien dat de productie output voor deze grote bedrijven enorm oploopt, met minder sociale kosten en haast geen pensioen obligaties te leveren.
    Laten we niet veregeten dat vele mensen juist over de veertig worden ontslagen en hun werk dan wordt aangeboden aan jongere werkers met een lager salaris en haast geen sociale verzieningen. Die onslagen worden hebben grote moeilijkheden om weer aan de slag te komen, en zich zelf moeten prostitueren voor een heel ander beroep voor minder geld en met grotere kosten om engszins het Nederlandse leven dat ze gewoont zijn aan te houden.
    Als ik hier in Amerika zie wat er gebeurt, geloof ik dat we sneller weer naar een reccesie lopen dan in plaats van een optik in de economie te verwachten.
    Vergeet ook niet, dat een universiteits diploma, degree (BA of Masters) hier niet genoeg is in de VS, om gelijk aan het werk te gaan met een goed salaris, etc, wat deze studenten denken dat ze daar voor gestudeerd hebben om gelijk een goede baan te krijgen. En dan praten we nog niet eens over de hogeschool studenten die niet verder willen studeren.
    We kunnen altijd alles goed (nooit slecht) vooruit zien met statistieken en andere middelen, maar weet goed, dat als men terug kijkt naar de “goede oude tijd” van de jaren negentig (slechts een HALVE generatieterug) toen alles kon en men voorspelde dat iedereern met een goede opleiding een goede kans had om na het afstuderen gelijk ‘miljonair’ te worden, en vele mensen dat ook werden. En tien jaar later te zien dat ze eigenlijk niets hadden.
    Pas op! Het is weer onderweg. Er is veel te veel contant geld in de wereld (two milljard dollars voor een basketbal team in LA — en dat wordt geweigert????. Het team is geschat op “maar 300 millioen waard te zijn! Er is iets aan de gaang dat ik niet goed begrijp!
    Please forgive me for the mistakes I made in this letter. I have lived 65 years in the VS and my Nederlands has gone a bit rusty.

  • 13/08/2014 om 15:27
    Permalink

    Het ZZP schap is voor vele vanwege de crisis, een aanleiding geweest om een eigen bedrijf op te starten. Het klopt zoals hierboven is omschreven dat vele ZZP-er geen ondernemers zijn en dus weer kiezen voor een loondienst verband. Als eigenaar van de warehousecoach heb ik juist bewust gekozen om voor mijzelf te starten. Als ZZP er wordt ik gedreven door de uitdaging die ik telke malen krijg voorgeschoteld. Ik zou mij helaas niet meer kunnen voorstellen om op 1 adres te blijven voor de rest van je arbeidsleven.
    Het is daarom maar goed dat het aantal ZZP er zal gaan dalen, zodat de echte ondernemers overblijven en gaan doen waar ze goed in zijn: ondernemen en de klant goed bedienen.
    Ik ben echter wel van mening dat de flexibele schil alleen maar groter zal worden op het uitzend vlak gebeuren. Ik denk dan ook dat dit een verschijnsel is wat vrij normaal is gezien de veranderende conjuctuur in de economie.

  • 13/08/2014 om 20:31
    Permalink

    Ik ben sinds 1996 ZZP-er geweest en mijn bedrijf heb ik in juli 2014 failliet moeten laten verklaren. Blijvende kosten zonder opbrengsten hou ik niet vol. Dan komt het ergste. Er is geen enkel recht meer. Ik had geen recht op WW, geen recht op bijstand en dus geen inkomen. Bedrijf is failliet gegaan, ik moet het huis uit en de schulden zijn alleen maar toegenomen. Er is geen recht voor de ZZP-er, geen vangnet en wil ik iedereen adviseren minsten 10x na te denken voordat je de rechten van een loondienst op gaat zeggen.

  • 20/08/2014 om 15:01
    Permalink

    Beste mensen, dank voor alle reacties, hier is dit platform (ook) voor bedoeld.

    @ronny: ik kan me helemaal in je opmerkingen vinden, waaronder de krampachtig acterende Asscher en visie van jongeren op werk. De werkgever zal bij schaarste werknemers wel weer meer willen binden, ik ben benieuwd hoe e.e.a. er over een aantal jaren uitziet voor wat betreft verhouding loondienst-ZZP. Minder ZZP dan nu voorzien … (?)

    @adriana: de voorspelde flexibilisering van onder andere ABU klopt, blijft een voorspelling, die misschien genuanceerder gaat liggen.

    @henk: leuk dat je reageert uit de VS! De arbeidsmarkt aldaar is weinig vergelijkbaar met die in NL, andere problematiek genoeg aldaar lees ik ook uit je bericht.

    @paul: je herkent de ‘gedwongen ZZP’er dus ook’. Jij bent succesvol en bewust ZZP’er zo te lezen, leuk en enthousiast verhaal! Dank je en succes!

    @hans: een openhartig verhaal, met minder positieve afloop. Sterkte (!). De ZZP-rechten zullen de komende jaren waarschijnlijk beter worden, voor jou zal dit (helaas) minder invloed hebben op de huidige vervelende situatie.

  • 20/08/2014 om 15:41
    Permalink

    Beste Edwin,

    De foto boven je artikel verraad wat de vooronderstelling dat het terugkeren van het zzp schap naar loondienst een soort nederlaag is of mislukt ondernemerschap. Ik heb door de jaren heen heel wat zzp´ers zien terugkeren naar loondienst en vice versa. Om allerlei redenen, zeer vaak ook eerder positief dan negatief geladen. Soms heeft dat met de levensfase te maken, soms met andere meer vakinhoudelijke afwegingen.
    Dat heeft weinig te maken met ´echt zzp´er ´ zijn, zoals je dat beschrijft. Het pure (individueel) ondernemerschap is voor veel zzp´ers helemaal niet de belangrijkste drijfveer. Het gaat ze veel eerder om (zoals Dan Pink dat omschrijf) om vrijheid, vakmanschap en zingeving. De contractvorm van het zzp schap kan daar de beste vorm voor zijn, maar dat kan vaak prima ook in loondienst. Dat zal ook in belangrijke mate afhangen van de werkgever-opdrachtgever. Mooi voorbeeld vind ik BuurtZorg en Evita Zorg. Beide organisaties zijn succesvol actief in de thuiszorg en beide optimaal flexibel en inspelend op behoeftes van de moderne zorgprofessionals. De een bekend als beste werkgever, de andere als beste opdrachtgever. De ene werkt nooit met zzp´ers, de andere alleen maar met zzp´ers. Waarbij ik er vanuit ga dat die professionals die daar werken onderling prima uitwisselbaar zijn. De contractvorm is minder belangrijk dat wat beiden organisaties goed begrepen hebben en dat is dat die zorgprofessionals in staat willen zijn om met een grote mate van regelvrijheid hun vak kunnen uitoefenen.
    Ik denk dat ook dat de werkelijke trend niet het meer of minder zzp´ers zal zijn, maar dat steeds meer mensen loondienst en zzp´schap combineren of vooral afwisselen. In die zin het het recente plan van voor pensioen voor zzp´ers ook een gemiste kans, omdat die niet meegaat met deze trend.

  • 20/08/2014 om 16:17
    Permalink

    Beste Hugo-Jan,

    Dank voor je waardevolle input en best practice, heel treffend en herkenbaar! De foto symboliseert niet zo zeer een ZZP’er die weer in loondienst gaat. Het kan evenzo een medewerker in loondienst zijn die zijn secundaire arbeidsvoorwaarden als sneeuw voor de zon ziet verdwijnen waar ik aan refereer.
    Je afsluitende passage kan de waarheid nog wel eens het meest benaderen: “Ik denk dat ook dat de werkelijke trend niet het meer of minder zzp´ers zal zijn, maar dat steeds meer mensen loondienst en zzp´schap combineren of vooral afwisselen”. Loondienstverbanden in dat geval zonder excessen in secundaire arbeidsvoorwaarden.

    To be continued……

  • 29/08/2014 om 09:35
    Permalink

    Beste Edwin,

    Zeldzaam om te zien dat iemand zo ver met zijn hoofd in zijn reet zit geschoven als jijzelf. De onderstaande quotes wilde ik graag voor je debunken.

    ”Het is opvallend hoeveel ZZP’ers met hetzelfde gemak (graag) weer een betaalde baan accepteren.”

    Ja, duh, voordat je een bedrijf ook daadwerkelijk op kan starten moet er wel geld binnen komen. Of dacht je dat iedereen het op kosten van papa mag doen?

    ”Het verwezenlijken van die ‘droom van ooit’ waar nog heel recent bevestigend op werd geantwoord, bleek maar tijdelijk tot die nieuwe baan wèl binnen handbereik lag.”

    Waarom zou een baan aannemen moeten betekenen dat je je droom moet laten varen? Dacht jij dat de huidige generatie het leuk vind om voor een haast beledigend salaris te werken zonder enige baangarantie?

    ”Die droom spatte uiteen. Eerlijk naar zich kijkend waren die ondernemersvaardigheden eigenlijk helemaal niet aanwezig. Die ideale baan kwam tòch plotseling voorbij. Dat is de realiteit anno 2014, waardoor ik verwacht dat het aantal ZZP’ers binnen een paar jaar weer zal dalen.”

    Die ideale baan is vaak niks meer dan een springplank en het gebrek aan ondernemersvaardigheden in niet inherent aan ZZP’ers. Daar ben je zelf een voorbeeld van.

  • 29/08/2014 om 10:19
    Permalink

    Deze laatste reactie valt qua taalgebruik en anonieme plaatsing niet in de categorie om heel veel energie in te steken. Toch bedankt voor de moeite.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.