De flexibele schil van de meeste organisaties schijnt weer te gaan groeien. Tegelijkertijd vrezen er mensen voor een tweedeling in de maatschappij tussen flexibel en vast. Het idee dat flexibiliteit schilvormig is, is echter onjuist en bovendien gevaarlijk.

Onjuist

Het idee dat een organisatie is opgebouwd uit een vaste kern met vast personeel en daar omheen meerdere lagen met flexibel personeel is zo ongeveer 20 jaar oud. Er zijn prachtige plaatjes van gemaakt. De organisatie zou dan kunnen mee ademen met groei of krimp en is laag voor laag af te pellen: als een ui.

In werkelijkheid zijn slechts weinig organisaties echt zo opgebouwd. Zelden is de kern van een organisatie vast en de schil meer vloeibaar. Flexibiliteit loopt door de hele organisatie heen en de CEO-plek wisselt soms sneller van persoon dan de receptioniste. Flexibiliteit zet je in op plekken waar je snel en soms tijdelijk wilt versterken. Zoals Louis van Gaal kan wisselen in het aantal spitsen in het elftal, afhankelijk van de tegenstander en het wedstrijdverloop. Flexibiliteit is dus iets veel organischer, als zuurstof dat soms extra naar bepaalde spieren wordt gevoerd.

Gevaarlijk

Tegenstanders van flexibele arbeid hebben een droombeeld dat iedereen met een contract voor onbepaalde tijd zekerheid heeft en de flexibele werknemer dus niet. Dat is zo ver bezijden de waarheid dat het gevaarlijk wordt. Men denkt dan door wet- en regelgeving de omvang van de vermeende flexibele schil te verminderen. Mensen met een vast contract staan echter soms sneller op straat dan uitzendkrachten, want flexibiliteit wordt meestal ingezet op plekken waar die extra zuurstof hard nodig is. Het dogmatisch willen verminderen van flexibele arbeid bedreigt dus de kracht van een organisatie. En zal ook zeker de positie van kansarmen niet verbeteren. Het is namelijk niet zo dat flexibele werknemers automatisch kansarm zijn. Grote delen van de flexibele werknemersgroep zijn zeer kansrijk en dat komt door hun vakmanschap. Zij malen niet om een vast contract en kunnen werken waar zij willen. De groep kansarmen die helaas vaak aangewezen is op tijdelijk werk is veel meer het slachtoffer van een gebrek aan het juiste vakmanschap. En ik ken nog geen wet of regeling die hier iets aan doet.

Flexibiliteit is dus niet in schillen opgebouwd maar loopt vloeibaar door de organisatie. Hiermee verkrijgt de organisatie extra spierkracht waar dat nodig is. Teveel flexibiliteit kan echter wel de organisatie verslappen: doe te veel water bij het zand en het wordt blubber. Met de juiste mate van flexibiliteit verbetert de organisatie haar performance en haar arbeidsmarktconditie. Ook voor werknemers hoeft flexibiliteit geen tranendal te zijn mits zij beschikken over voldoende vakmanschap.